KONKANI
Goa Board Paper October 2012
1 (क) सकयल दिल्ल्या पर्यायांतल्यान फावो तो पर्याय विधानामुखार जोडून वाक्य पुराय करून बरयात :
(अ) कल्पनान आपल्या सपनांक आकार दितली जाल्यार ——————–
(1) पयल्यांत पयलीं अवकाशांत वचूंक जाय अशे चिंतलें.
(2) अमेरिकेच्या विद्द्यापिठांत शिक्षण घेवंक जाय अशें चिंतलें.
(3) आपूण हरीयाणाची अशें परतून परतून सांगूंक जाय अशें चिंतलें.
(आ) मनीस झाडांक मोनी म्हणटात. कित्याक तर ———————
(1) तांकां मनशा भशेन हांसूंक येना.
(2) तांकां मनशा भशेन चलूंक येना.
(3) तांकां मनशा भशेन उलोवंक येना.
(इ) प्रणिता प्रतापाक सोदपाक गेलें कारण ——————–
(1) प्रतापाक पळोवन बापूय बरो जातलो अशें ताका दिसतालें.
(2) बापायक वखद हाडूंक तांचेकडेन पयशे नाशिल्ले.
(3) आवयन ताका प्रतापाक घेवन येवंक सांगिल्ले.
जाप (क)
(अ) कल्पनान आपल्या सपनांक आकार दितली जाल्यार अमेरिकेच्या विद्द्यापिठांत शिक्षण घेवंक जाय अशें चिंतलें.
(आ) मनीस झाडांक मोनी म्हणटात. कित्याक तर तांकां मनशा भशेन उलोवंक येना.
(इ) प्रणिता प्रतापाक सोदपाक गेलें कारण प्रतापाक पळोवन बापूय बरो जातलो अशें ताका दिसतालें.
(ख) सकयल दिल्ली विधानां कंसांत दिल्ल्या पाठांतल्या बरोवप्यांच्यी आसात. तीं वळखून त्या पाठांच्या बरोवप्यांची नांवां बरयात :
( बाबूमामालो पणस, हांसतें हाॅलंड, कर्तव्याचें मीस, अवकाश विरांगना कल्पना चावला. )
अ) खंयचेच चर्चीत देवाक फुलां ओपपाची पद्दत ना.
आ) गिमाच्या दिसांनी हरीयाणाच्या लोकांमदीं रातचें आंगडांत न्हिदपाची चाल आसा.
जाप (ख)
(अ) दत्ता दामोदर नायक.
(आ) सखाराम शेणवी बोरकार.
(ग) सकयल दिल्लीं खंयचींय तीन विधानां कोणें कोणाक म्हणल्यांत तें बरयात :
अ) “कपलाची शीर ताणटा कित्याक?”
आ) “कॅन्सर जावंक ना पूण एक दीस जायतूय बी.”
इ) “तुमी सगळीं फुडें सरात.”
ई) “खऱ्यांनीच ! तुवें व्हड अनर्थ टाळ्ळो.”
जाप (ग)
(अ) राजनान आपल्या मम्मीक ( सत्यवतीक ) म्हणलें.
(आ) दोतोरान बरोवप्याक म्हणलें.
(इ) सायमनान मिसाक वतल्या घरच्यांक सांगलें.
(ई) ड्रायव्हरान आनी गार्डान सोनयाक म्हणलें.
(घ) सकयल दिल्ल्या खंयच्याय चार प्रस्नांच्यो जापो दरेकीं आठ – धा उतरांनी बरयात :
(अ) लोकवेद म्हणल्यार कितें?
(आ) संवसारांतलें सगळ्यांत व्हडलें पातक कितें?
(इ) भुरगे हाताभायर केन्ना वतात?
(ई) शेतांत काम करपी मनशाचे खुशालकायेक शीम – मेर केन्ना उरना?
(उ) नासाचे अधिकारी केन्ना भारावले?
जाप (घ)
(अ) लोकांनी आपल्या समाधाना खातीर तशेंच मन रिजोवपा खातीर वापरिल्ली कला.
(आ) नश्ट्यो करण्यो करच्यो करून वयलेचाराक सात्वीकपणाचो कंडो हालोवप हें सेंवसारांतले व्हडलें पातक.
(इ) भुरग्याक ल्हानपणा सावन बरी देख दिना जाल्यार भुरगे हाता भायर वतात.
(ई) शेतांतल्या वावराचें फळ कश्ट करप्यांक खावपाक मेळटलें तेन्ना शेतांत काम करपी मनशाचे खुशालकायेक शीम – मेर उरनाशिल्ली.
(उ) पयले आकाश भोंवडे वेळार कल्पना चावलान अवकाशांत केल्लें काम पळोवन नासाचे अधिकारी भारावले.
- सकयल दिल्ल्या खंयच्याय तीन प्रस्नांच्यो जापो दरेकीं 40-50 उतरांनी बरयात :
अ) बरोवपी भूक लागतकच कितें कितें करून खातालो?
आ) जाणटेलो शेजाऱ्याक कित्याक आदार करतालो?
इ) प्रताप घर सोडून कित्याक गलो?
जाप 2
(अ) बरोवप्याक भूक लागतकच ताची मांय ताका जाय तें करून खा म्हूण सांगताली. एका दीसा तो कणंगां उकडून खातालो. तांबडें कणंग आवडीचें आशिल्ल्यान ताचेर पयली झोंपय मारतालो. दुसऱ्या दीसा तसलींच कणंगां उकडून, तीं सोलून तातूंत चून आनी गोड घालून दुसरो जिनस करून खातालो. पयलीं त्याच कणंगांच्यो शिरवळ्यो काडून दवरिल्ल्यो आसत जाल्यार तेलांत घालून भाजतालो आनी रूचीन कुरूकुरू करून खातालो. दुसऱ्या खंयच्याय दीसा चवळ्यो उकडून तातूंत सोय आनी गोड घालून बरोच रगडटालो.
(आ) जाणटेल्याचो शेजारी म्हयनोभर हांतरूणाचेर आशिल्लो. खूब वखदा कालीं पूण इल्लोय गूण पडनाशिल्लो. ताचें आंग धरिल्लें. जायते लोक ताची वासपूस करपाक येताले आनी वाळवो पेंचून चुरचुरताले. कांय जाण अमके वा तमके कडेन बरो दोतोर आसा अशें सांगताले पूण ताका दोतोरा कडेन व्हरपाक कोणूच तयार नाशिल्लो. त्या दोतोराक सोदून काडपाचो वावर मागीर घरच्यांचेर पडटालो. जाणटेल्याक तांची काकुळट दिसताली आनी एक समाजकार्य केल्ल्याची खोशी म्हूण तो दोतोराक सोदून काडपाचो वावर करतालो. शेजारधर्मूय पाळपाची ताका संद मेळटाली.
(इ) केशव आनी मंदाकिनीचो प्रताप हो एकलोच पूत आसलो. तो आलमपेड्ड्यार कसो भोंवतालो. वायट संगतीन पिड्ड्यार जाल्लो. कसलेंच काम वा धंदो करीनासलो. बापायन ताका कश्ट करून खूब शिकयिल्लो पूण सगलें शिक्षण कोयरांत गेल्लें. बापायन सांगिल्लीं उपदेशाचीं दोन उतरां लेगीत आयकुपाची ताची तयारी नासली. ताच्या ह्या सभावाखातीर आवयबापायचें आनी ताचें पटनाशिल्लें. देखून प्रताप घर सोडून गेलो.
- (क) सकयल ‘ब‘ गटांत कवितेचीं कडवीं दिल्ल्यांत आनी ‘भ‘ गटांत तांचो अर्थ दाखोवपी वाक्यां दिल्यांत. त्या त्या कडव्या मुखार अर्थ बरोवन वाक्यां जुळयात :
|
ब भ |
अ) फुडें फाटीं कठीण घाटी असली जरी रात. (1) जिणेंत सुखूच सुख आसाता.
आ) सुकती रे भरती रे जिणेची रीत रे. (2) फाटल्यान फुडल्यान मोटे फातर आसले.
(3) जिणेंत वायट बरे दीस जण एकल्याक भोगचे पडटात.
(4) कसल्योय अडचणी, आडखळी आयल्यो तरी भियेवंक फावो ना.
जाप 3 (क)
|
ब भ |
अ) फुडें फाटीं कठीण घाटी असली जरी रात. (1) कसल्योय अडचणी, आडखळी आयल्यो तरी भियेवंक फावो ना.
आ) सुकती रे भरती रे जिणेची रीत रे. (3) जिणेंत वायट बरे दीस जण एकल्याक भोगचे पडटात.
(ख) सकयल दिल्ल्या कवितेच्या वळींतल्यान रित्यो सुवातो कंसांत दिल्ल्या फावो त्याच उतरांनी भरून वळी परत बरयात :
अ) जिवीत भावा तुजें कोडसाणेन भरीन ———- जावन भोंवशी. ( शाणो, पिसो, बुदवंत )
आ) तुजें जिणें आसा ———- हालते खांदये खांदयेंत. ( पदां, गायनां, गितां )
जाप (ख)
अ) जिवीत भावा तुजें कोडसाणेन भरीन पिसो जावन भोंवशी.
आ) तुजें जिणें आसा गितां हालते खांदये खांदयेंत.
(ग) सकयल दिल्ल्या खंयच्याय दोन प्रस्नांच्यो जापो दरेकीं आठ – धा उतरांनी बरयात :
अ) नक्षत्रांची चंवरां खंय झडटात?
आ) कवीक खोशयेचे रोंपले खंय रोवचेंशें दिसता?
इ) आमी कोणाची देख घेतल्या?
जाप (ग)
(अ) नक्षत्रांची चंवरां काळखा पोशांत झडटात.
(आ) कवीक खोशयेचे रोंपले पोरसांत आनी मळ्यांत रोवचेशें दिसता.
(इ) आमी विचारवंताची देख घेतल्या.
(घ) सकयल दिल्ल्या खंयच्याय तीन प्रस्नांच्यो जापो दरेकीं 20-25 उतरांनी बरयात :
अ) कवी अग्नी लागीं कसली मागणी करता?
आ) ‘दिसले तरी आंवळनात मर्णाचे पास रे,’ अशें कवी कित्याक म्हणटा?
इ) भारतीय सगले आमी आत्मो आमचो एक अशें कवी कित्याक म्हणटा?
ई) ध्येय पूर्ण करपा खातीर कितें करूंक जाय?
जाप (घ)
(अ) अग्नी कडेन मनशाचे जिणेंत आशिल्ल्यो वायट करण्यो लासून जीण पवित्र करपाची शक्त आसा. ती शक्त मनशाक दिवची अशें कवी अग्नी कडेन मागता.
(आ) तारयाक आपलें पोट भरपा खातीर केन्ना दर्याचे आलतडी तर केन्ना पलतडी वच्चें पडटा. दर्यांत व्हडे केन्ना लंवडत हें तारयाक सांगपाक जायना. वाऱ्याच्या वेगान व्हडें ल्हारांचेर हालता. धोलतना ताका ताचें मरण दोळ्यां मुखार दिसता. तरी आसतना तो आपलो जीव वाटायत तड मारता.
(इ) भारतांत वेगळ्यावेगळ्या धर्माचे, जातीचे, कातीचे आनी वेगळेवेगळे भेस वापरपी लोक रावतात तरी आसतना ते एका घराब्या वरी एकचारान रावतात. देशाचेर संकश्ट आयल्यार वेगळोचार विसरून एकवटान तोंड दितात म्हूण ‘भारतीय सगले आमी आत्मो आमचो एक’ अशें कवी म्हणटा.
(ई) ध्येय पूर्ण करतलो जाल्यार मनशान गोंदऴून वचपाक जायना. मनांत भंय दवरिनासतना नेटान काम करपाक जाय. कोणेंय कितें म्हणलें जाल्यार लोकांची पर्वा करपाक जायना. कांट्यांखुंट्यांची पर्वा करिनासतना शिटूकसाणीन पावल घालपाक जाय.
4(क) सकयल वाक्यांत आडी मारिल्ल्या उतरांच्या जाग्यार कंसांत दिल्लो फावो तो वाक्प्रचार घालून वाक्यां परत बरयात :
( रातीचो दीस करप, हाताभायर वचप, हड्डें बडोवप, आंगांत वारें भरप.)
(अ) बांयंत पडिल्ल्या भुरग्याची आवय आकांत करताली.
(आ) आयचे कांय तरणाटे शिकून लेगीत वायट मार्गाक लागतात.
जाप 4 (क)
(अ) बांयंत पडिल्ल्या भुरग्याची आवय हड्डें बडयताली.
(आ) आयचे कांय तरणाटे शिकून लेगीत हाता भायर वतात.
(ख) सकयल दिल्ल्या खंयच्याय दोन उतरांचीं उरफाट्या अर्थाचीं उतरां बरयात :
अ) आशिर्वाद आ) भरपूर इ) जल्म ई) तरणाटो.
जाप (ख)
अ) आशिर्वाद – स्त्राप आ) भरपूर – थोडें
इ) जल्म – मरण ई) तरणाटो – जाणटो
(ग) सकयल दिल्ल्या खंयच्याय दोन उतरांचीं विशेशणां करून बरयात :
अ) इतिहास आ) राष्ट्र इ) मोग ई) विस्वास
जाप (ग)
अ) इतिहास – इतिहासीक आ) राष्ट्र- राष्ट्रीय
इ) मोग – मोगाऴ ई) विस्वास – विस्वासू
(घ) सकयल दिल्ल्या खंयच्याय दोन उतरांचीं भावनामा बरयात :
अ) प्रतिभावंत आ) लांब इ) लजेस्त ई) पातकी.
जाप (घ)
अ) प्रतिभावंत – प्रतिभा आ) लांब – लांबाय
इ) लजेस्त – लज ई) पातकी – पातक
5(क) सकयल दिल्ल्या खंयच्याय स वाक्यांनी कंसांत दिल्ले सुचोवणे प्रमाणें बदल करून बरयात :
अ) कर्कश आवाज करीत गाडी थांबली. ( आडी मारिल्ल्या उतरांची जात बरयात.)
आ) एक दीस मडगांव व्होचूंक बायर सरलों. ( वाक्य शुध्द करून बरयात.)
इ) उपकार करून घरांत करूं नाकात. ( अर्थ बदलिनासतना वाक्य हयकारी करात.)
ई) तुमकां आमची भास समजतली. ( वाक्य भूतकाळांत बरयात.)
उ) नेमलो वैज लस्करी सरकारान ताका सुरवातीक. ( उतरांची फावो तशी मांडणी करून वाक्य परत बरयात.)
ऊ) म्हगेल्या भावान तिका कपडें दिले. ( लिंग बदलून बरयात.)
ए) सुशा उलयत रावली. ( अर्थ बदलिनासतना वाक्य न्हयकारी करात.)
जाप 5 (क)
अ) कर्कश – विशेशण
थांबली – क्रियापद
आ) एक दीस मडगांवां वचूंक भायर सरलो.
इ) उपकार करून घरांत ओगी बसात.
ई) तुमकां आमची भास समजली.
उ) ताका सरकारान सुरवातीक लस्करी वैज नेमलो.
ऊ) म्हगेले भयणीन ताका कपडे दिले.
ए) सुशा ओगी रावली ना.
(ख) सकयल दिल्लीं खंयचींय तीन अव्ययां वापरून प्रत्येकीं एक-एक वाक्य बरयात :
अ) जाल्यार आ) आमी इ) सदांच
जाप (ख)
अ) तूं आयलें जाल्यार म्हाका बरें दिसतलें.
आ) पंडीत नेहरू आनी महात्मा गांधी भारताचे सुटके खातीर वावुरले.
इ) राम सदांच पयलो नबंर घेता.
6 (क) सकयल दिल्लो संवाद मंदाकिनी आनी केशव हांचे मदीं आसा, तो पुराय करून बरयात :
मंदाकिनी : “तुमका कित्याक लिपोवं? तें ——————–.”
केशव : प्रतापाक पळोवंक? कित्याक?
मंदाकिनी : ——————————-.
केशव : “कितें कितें म्हणू करतलें म्हजें बाय म्हजेखातीर?” मंदाकिनी, मंदाकिनी म्हाका कितें जाता. प्रणिता खंय?
————————————-
जाप 6 (क)
मंदाकिनी : “तुमका कित्याक लिपोवं? तें प्रतापाक पळोवपाक गेला”
केशव : प्रतापाक पळोवंक? कित्याक?
मंदाकिनी : कित्याक म्हणजे? ताका हांगासर तुमचे म्हऱ्यांत हाडपाक.
केशव :“कितें कितें म्हणू करतलें म्हजें बाय म्हजेखातीर?” मंदाकिनी, मंदाकिनी म्हाका कितें जाता. प्रणिता खंय? म्हजी धूव खंय? तेंच म्हजी धूव आनी तेंच म्हजो पूत.
(ख) दिसानदीस वाडटे म्हारगाये विशीं दोन शेजाऱ्यां मदीं जाल्लो संवाद 5/6 वळींनी बरयात.
रजत : गोपाळ, बरोच बेगीन आयलो मरे बाजार करून. नुस्तें आसा मरे बाजारांत?
गोपाऴ : आसा खूब पूण नुस्त्याक उजो पेटला. शंबर रूपयांक चार बांगडे.
रजत : भाजयो तरी सवाय आसात? काल तांबडी भाजी हाडिल्ली. धा रूपयांक एक चुडी. दोन चुडयांची चिमटीभर भाजी जाली.
गोपाळ : आरे, सादे ताल्ले लेगीत पन्नास रूपया वांटो. वांट्याक धा काय बारा ताल्ले आसले.
रजत : नुस्तें हाडलें म्हूण जाता? हुमण करतलो जाल्यार नाल्ल जाय तो धा रुपया एक. गोपाळ, हे म्हारगायेंत जगप कठीण जाला रे बाबा.
गोपाळ : आमकां इतले पयशे जोडून पावनात. ज्या लोकांची जोड उणी आसता ते कितें करतले.
रजत : तांदूळ, कांदे गॅस सगल्याचेंच मोल मळबाक तेंकलां. आतां साकर लेगीत म्हारग जातली. सरकार नाडटा आमकां.
गोपाऴ : आरे सरकाराक दोश दिवं नाका. लोकवस्ती वाडिल्यान खावपी तोंडां वाडल्यांत. म्हारगाय उणी करपाक आमीय कश्ट करपाक जाय. भाजयो रोवपाक जाय.
रजत : म्हाकाय अशेंच दिसता. उदक भरपूर आसा. फाल्यांच ऑफिसांतल्यान येताना बियो घेवन येतां. बरें, नुस्त्याक वतां.
7 (क) सकयल दिल्लो उतारो वाचून दिल्ल्या प्रस्नांच्यो जापो बरयात :
विज्ञान आमचें मनोरंजन करता. टिवी रेडियो सारक्या माध्यमांतल्यान आमचें मनोरंजन जाता. इतलेंच न्हय, तर जगांत खंय कितें घडटा ताची खबरूय मेळटा. विज्ञानाक लागून आमकां आयज मनशाचें कुडीचें गिन्यान मेळपाक पावलें. मनशाक कसलोय रोग जालो जाल्यार आयज आमी तो बरो करूं शकतात. शेतांभाटांनी लेगीत विज्ञान आपलो शेक गाजयता अशें म्हणल्यार जाता. जंतूनाशकां, ट्रॅक्टर आनी शेतांतली आर्विल्लीं आवतां, सारें आनी बीं-बियाणांक लागून शेतांतलें उत्पन्न वाडूंक लागलां.
प्रस्न
अ) विज्ञान मनशाचें मनोरंजन कशें करता?
आ) विज्ञानांत शेतकामत्याक कशे तरेन फायदो केला?
इ) शेतातलें उत्पन्न किद्दाक लागून वाडलां?
ई) सत्ता ह्या उतराक उताऱ्यांत खंयचें उतर वापरलां.
उ) उताऱ्याक फावोशे नांव दियात.
जाप 7 (क)
(अ) टिवी, रेडियो सारक्या माध्यमांतल्यान विज्ञान मनशाचें मनोरंजन करता.
(आ) टि.व्ही, रेडियोच्या माध्यमांतल्यान शेतकामत्याक जंतूनाशकां, ट्रॅक्टर आनी शेतांतली आर्विल्ली आवतां, सारें आनी बीं
बीयाणांची म्हायती मेळटाल आनी तो आपलें उत्पन्न वाडयता.
(इ) शेतातलें उत्पन्न जंतूनाशकां, ट्रॅक्टर, आर्विल्ली आवतां, सारें आनी बी बियणें हांकां लागून वाडलां.
(ई) सत्ता ह्या उतराक उताऱ्यांत शेक उतर वापरलां.
(उ) विज्ञान एक जादुगार वा विज्ञानाचे फायदे.
(ख) सकयल दिल्लो उतारो वाचून कोंकणींत अणकार करून बरयात :
Environmental pollution has became a well known problem. Increasing pollution has its ill effects on the health of the people.
जाप (ख) पर्यावरणाचें प्रदुशण सगल्यांक खबर आशिल्ली समस्या जाल्या. वाडट्या प्रदुशणाचे वायट परिणाम लोकांचे भलायकेचेर जातात.
(ग) सकयल दिल्ल्या मुद्दांच्या आधारान योग्य माथाळो दिवन सुमार 100 उतरांनी काणी बरयात :
एक मस्तो भुरगो आसप. ———- फट उलोवपाची संवय. ———- घरांत ‘चोर आयलो, चोर आयलो’, अश्यो आड्यो मारप. ——— शेजाऱ्यांचें धावून येवप ———- “तुमकां फटयलें अशें म्हणून हांसप.” अशें तीन फावटीं फटोवप. ———- एक दीस खऱ्यांनीच भुरग्याच्या घरांत चोर येवप. ———- आड्डप ———- फट समजून कोणेंच येनासय ———- चोरान सगळें चोरून व्हरप ——– देख.
(ग) नावाडगो भुरगो
सावळो नांवाचो एक मस्तो भुरगो आशिल्लो. सामको हुळहुळो. आतां हांगा, रोखडोच थंय. सुपांतूय धरना आनी कल्लेंतूय धरना असो. एक नंबरचो फटकिरो. लोकांक फटोवपाक ताका खूब खोस भोगताली. नावाडगेपणां करतालो आनी रोखडोच थुकी ह्या बोटा वयल्यान त्या बोटार करतालो. आवयबापायन सावळ्याक बरो भुरगो जा म्हूण कितलें समजायलें, पूण उमत्या कळशार उदक. एक दीस सावळ्यान लोकांक तोपी घालपाचें थारायलें. आवयबापूय देवदर्शनाक गेल्ल्यान ताका आयतीच संद मेळ्ळी. मध्यनरात आसली. वाड्या वयले सगले लोक सुस्त न्हिदिल्ले. अचकीत सावळो चोर आयलो, चोर आयलो म्हूण आड्डुपाक लागलो. ताचो तो आवाज आयकून शेजारी बडयो, वारांव मेळटा तें घेवन धावंत आयले. ‘खंय आसा चोर? मारात ताका,मारात’ म्हूण आड्डले. तांकां खरशेतात तें पळोवन सावळो दांत काडून हांसपाक लागलो, आनी ताळयो मारीत म्हणपाक लागलो ‘फटयले, तुमकां फटयले’. आपल्याक ते मारीत म्हूण नघरांतल्यान धांव मारली. तांची न्हीद पेड्ड्यार केली म्हणून शेजाऱ्यांक ताची भिरभिरी मारली. ‘आमकां फटयता? मागीर मेळ तूं अशें म्हणून ते घरा गेले.
कांय दीस गेले. लोक ही गजालूय विसरले. आनीक एकदां ताणें शेज्याऱ्यांक अशेच फटयले. दोन फावटी न्ही, तीन फावटीं. लोकांनीय थारायलें, हाणें आतां कितल्योय बोबो मारल्यार लेगीत हाच्या आदाराक वचप ना. ताच्या दुर्दैवान सावळ्याच्या घरांत एक दीस खऱ्यांनीच चोर आयलो. ताणें सदचे भशेन व्हडल्या व्हडल्यान बोबो सुरवात केली. फट समजून शेजारीपाजारी तकलेर कामरुण घेवन सुस्त न्हिदले. चोरान सावळ्याक चाकवाचो धाक दाखोवन खाटीक बांदून सगलें सामान चोरून व्हेलें.
देख – दुसऱ्यांक फटयल्यार आपुणू फटवता.
8 (क) तूं सुरज/सरीता देसाय, रावता घर नं. 15, राधा निवास आगोंद, काणकोण गोंय ह्या नाम्यार. एस एस सी पास जाले उपरांत कितें करपाचें थारायलां हाची खबर दिवपी चीट इश्टाक/इश्टिणीक बरय.
वा
तूं राॅकी/रीटा डायस, रावता मिल राॅक, पयलो माळो, पोरणें गोंय ह्या नाम्यार तुमच्या वाठारांत विजेचो आपालिपा दीसरात चालूच आसता. देखून ताचेर उपाय घेवपाक वीज खात्याच्या अभियंत्याक चीट बरय.
जाप 8 (क)
सरीता देसाय
घर क्र. 15
राधा निवास,
आगोंद काणकोण
20 फेब्रुवारी 2015
प्रीय सुमन
परिक्षा चालू जावचे पयलींच तुजी चीट मेळिल्ली. पूण अभ्यासा खातीर चीट बरोवंक मेळ्ळी ना. आवयबापायच्या आशिर्वादान आनी म्हज्या खर कश्टान पेपर खूब बरे गेल्यात. 80 टक्क्यां वयर गूण मेळटले हाची म्हाका खात्री आसा. ल्हान आसतना सावन हांव दोतोर जावपाचीं सपनां रंगयतालें पूण ह्या तीन वर्सा मदीं हांवे म्हजो निर्णय बदल्ला. तुका अजाप जालां आसतलें न्ही?
ताका कारण तशेंच घडलें. आठवेच्या वर्गांत पावतकच तिसरी भास म्हणून हांवें कोंकणी घेतली. कोंकणी भास कितली गिरेस्त हें शिक्षिकेन आमकां सांगले. ती आमची आवयभास आशिल्ल्या कारणान आमच्यांनी आमच्या मनांतले विचार, उमाऴे कशे सहज व्यक्त करूं येतात हें आमकां पटोवन दिलें. इतले तन्मयतायेन ती आमकां शिकयताली की तिच्या वर्गांत आमी तानभूक विसरतालीं. तेच खातीर कोंकणी विशय शिकोवपी शिक्षिका सगल्यांची आवडटी जाल्ली. मारिनासतना ती आमचे कडल्यान अभ्यास करून घेताली. वेगळ्यावेगळ्या सर्तीं खातीर आमकां तयार करताली. आमचे कश्ट आनी तिचे प्रयत्न हांचे खातीर आमकां इनामांय मेळटालीं. तेन्ना सावन म्हज्या मनांत कोंकणी विशया विशीं मोग निर्माण जालो आनी तेन्नाच हांवें कोंकणी विशय घेवन एमए करपाचें आनी तिचेच भशेन शिक्षिका जावपाचें थारायलें.
ते खातीर हांव इकरावेंत कला फांट्यांत प्रवेश करतलें. मागीर एमए करून शिक्षिका खातीर आशिल्लें प्रशिक्षण घेतलें. कोंकणी विशयाची शिक्षिका जावन कोंकणीची सेवा करतलें. आईबाबान म्हजेर सक्ती करिनासतना म्हाका जाय तो विशय घेवपाक परवानगी दिल्या म्हूण हांव खूब खोशी आसा.
आईबाबाक नमस्कार सांग. पिटकुल्याक आशिर्वाद. तुवें सुटयेंत दोन दीस आमगेर रावपाक येतलें अशें सांगिल्लें तुज्या येवपाची दोळ्यांत तेल घालून वाट पळयतां.
तुजीच प्रीय इश्टीण
सरिता
वा
रिटा डायस
मिल-राॅक
पयली माळी
पोरणें गोंय
20 फेब्रुवारी 2015
अभियंतो
वीज खातें
पोरणें गोंय
विशय : अनियमीत विजेचे पुरवणे खातीर कागाळ
भोवमानेस्त
नमस्कार
हांवे पोरणें गोंयचे नागरीक. गांवचे वतीन हांव आमची अडचण तुमचे मुखार मांडपाक सोदतां. आमच्या गांवांत विजेची पुरवण सारकी जायना. ते खातीर आमकां खूबश्या अडचणीक तोंड दिवचें पडटा. म्हणून तुमचें लक्ष ओडून घेवपाक ही चीट बरयता.
विजेची पुरवण सारकी नाशिल्ल्यान ताचो परिणाम लोकजिणेचेर जाता. शिकपी भुरग्यांक वीज नाशिल्ल्यान रातचो थंडसाणीन अभ्यास करपाक मेळना. वीज नाशिल्ल्यान कचेरेंतल्या कर्मचाऱ्यांक त्रास जाता. उत्पादन करपाक कारखान्यांत आडखळी येतात. ते खातीर मालकाचेच न्हय देशाचेंय लुकसाण जाता. चडश्यो बायलो नोकऱ्यो करतात. घरकामांत त्यो चडश्यो विजेचीं उपकरणां वापरतात. वीज नाशिल्ल्यान घरकाम करतना तांची धांदल जाता. आनी परिणाम नोकरेचेर जाता. पंखो नाशिल्ल्यान जळारां चाबतात आनी रातभर तळमळत रावचें पडटा. हाचो वायट परिणाम कामाचेर जाता. काळखाचो फायदो घेवन चोर चोरयो करतात काळखाचें साम्राज्य पातळिल्ल्यान रस्त्याचेर अपघात जाता.
आमची ही अडचण लक्षांत घेवन तुमी जाता तितले बेगीन विजेची पुरवण नियमीत जातली हाचे कडेन लक्ष दितले आनी आमची अडचण पयस करतले अशी आस्त दवरतां.
बरें मागून
तुमची विस्वासू
निशाणी
( रिटा डायस )
(ख) सकयल दिल्ल्या खंयच्याय एका विशयाचेर निबंद बरयात :
अ) मोबायल : वरदान काय शाप
आ) फिल्म महोत्सवांत एक सांज
इ) वडाची आपजीण
ई) पर्यावरण सांबाळ्यांत सर्वसामान्य मनशाची भुमिका.
जाप (ख) (अ)
मोबायल : वरदान काय शाप
आज शाळेंत भुरग्यांक मोबायल वापरपाचेर बंदी आसा. शिकयतना भुरगीं मोबायल वापरतात आनी ते खातीर तांचे लक्ष नासता अशी शिक्षकांची कागाळ आसा. मोबायल ही गरजेची वस्त आनी आमकां आमचीं भुरगीं खंय आसात हें फोन केल्यार कळटा म्हूण आमी तांकां मोबायल दितात अशें पालकांचें सांगणें. मोबायल हो आयच्या युगांत खरेंच वरदान. मोबायलाखातीर जग लेगीत लागीं आयलां. तुका जर अमेरिकेंत आशिल्ल्या सोयऱ्यां कडेन उलोवपाक जाय जाल्यार, त्याच वेळार तूं आसा थंयच्यान तुका उलोवपाक मेळटा. वाडदिसाचीच गजाल घेयात. हाॅल, जेवण, थंड पिवनां, आयस्क्रीम, बी हांची वेवस्था करपाक जाय, सोयऱ्यांक, इश्टांक आपोवपाक जाय. जेवणाची वेवस्था करपाक गेल्या थंयच्यान मोबायला वयल्यान कितलींशींच कामां जालींच अशें समजात.
प्रवास करतना बाजारांत, हाॅस्पिटलांत वा हेर सुवातांनीजाय थंय तुमका मोबायल वापरपाक मेळटा. ते भायर मोबायलाचो आकार ल्हान आशिल्ल्यान पर्सींत वा बोल्सांत लेगीत दवरपाक मेळटा.
मोबायला वयल्यान तुमी निरोप लेगीत धाडूं येता. मोबायलाचेर उलोवपाक वेळ ना जाल्यार आयिल्लो निरोप तुमच्यांनी थोड्या वेळान लेगीत वाचूं येता. कसलेंय काम तुमकां अमक्या वरांचेर करपाक पूण केन्ना केन्ना आमी विसरतात. ‘रिमायण्डर’ लायल्यार मोबायल आमकां त्या कामाची याद करता. खरेंच, अल्लाउद्दीनाचो जादवाचो दिवो कसो.
दोतोराक मोबायल हो सामको वरदान थारला. जाय तेन्ना आसा थंयच्यान ताका आपल्या दुयेंतींची खबर घेवपाक मेळटा. दुयेंतिंकूय गरज पडल्यार संपर्क करपाक मेळटा. अपघाता वेळार वा गरजें वेळार आमी मोबायला वयल्यान ती व्यक्ती आसा थंय तिचे कडेन संपर्क सादपाक शकतात. आमका आमचे आवडीचें संगीत वा गीतां मोबायला वयल्यान आयकूंक मेळटात. घरांत कोणूच ना. तुका वाज येता, लाय संगीत आनी तुजें काम कर. काम ना जाल्यार मोबायलाचेर गेम खेळ. मोबायलाचेर फोटो लेगीत काडपाक मेळटात. येदेंशें खेळणें पूण आमच्यो कितल्योश्योच गरजो तो भागयता.
आमी जेन्ना मोबायलाचो सारको वापर करिनात तेन्ना तो आमकां शाप दिसता. गाडी चलयतना मोबायलाचेर उलयिल्या कारणान कितलेशेच अपघात जातात. काॅलेजींतली एक चली रेल्वेच्या रूळा वयल्यान मोबायलाचेर उलयत वताली. गाडी केन्ना लागीं पावली तिका कळ्ळेंच ना. गाडये पोंदा चिड्डून थंयचे थंय मेली.
शाळेचे भुरगे वर्गांत मोबायल हाडटात. शिकयतना गेमी खेळटात. निरोप धाडटात. निरोप वाचतात आनी ते खातीर तांचें अभ्यासाचेर लक्ष लागना. कांय चले चलयांक सांगिनासतना तांचे फोटो काडटात आनी तांचो गैरवापर करून चलयांच्या नांवाचो इबाड करतात. कांय भुरगीं वरांची वरां मोबायलाचेर उलयतात आनी तांचे कडेन संबंद वाडयतात आनी तेच खातीर आवयबापायक मोबायल ही मनस्ताप करपी वस्त थारता.
चड वेळ मोबायलाचेर उलयल्यार कानाच्या पड्ड्यांक त्रास जातात. शर्टाच्या बोलसांत दवरल्यार काळजाच्या आताकाचीय भिरांत आसता.
मोबायल हो खेळणें म्हूण वापरिनासतना आमकां अडीअडचणी वेळार, कठीण प्रसंगा वेळार पावपी इश्ट म्हूण वापरल्यार मनीसजातीक मेळिल्लें तें वरदानूच ताचो वापर आमी योग्य तरेन केलो ना जाल्यार तो मनीसजातीक मेळिल्लो शाप थारतलो. मोबायल शाप काय वरदान हें वापरतल्याचेर निंबून आसा.
(इ)
वडा झाडाची आपजीण
आरे, आरे! म्हज्यो खांदयो कित्याक कापतात? कितें! येतात वतात त्या गाडयांक म्हजी आडखळ जाता? ते खातीर इतल्यो व्हडल्यो खांदयो कित्याक कापपाक जाय? मातश्यो मातश्यो बेणसाय मरे. म्हाका कापून तुमीच तुमच्या पांयार कुराड मारून घेतात. म्हजीं भावभयणां, सोयरींधायरी आसात म्हुण तुमी जिवीं आसात. कशी काय म्हणटा? आयक तर.
हांव हे सुवातेर आपशींच किल्ललों. सुर्यदेवान म्हाका वत दिलें आनी मळबान म्हाका जाय तितलें उदक दिलें. तांणीच म्हाका पोसलो. ल्हानाचो व्हड केलो. हांव घसघशीत वाडटालो. ल्हानपणा सावन हांव शिरवंत दिसतालों. म्हाज्या पानांची तिकतिकसाण पळोवन लोक म्हाका तुकुतुकू करून पळयताले.
तुजो आजो, पणजो आनी शेणजो जल्माक येवचे पयलीं सावन हांव हांगा आसां. कितलो सोबीत दिसतालों हांव! तकलेक पाचव्या पानांचें चेपें घालून लांबचे लांब पातळिल्लों. कापून कापून तुमी म्हाका बोडको केला. काय बरे सुखाचे दीस आशिल्ले ते! चिंतुनूच मन तृप्त जाता. आतां भशेन हांगा डांबरी रस्तो नाशिल्लो. पांयवाट आशिल्ली. ल्हानशीं मेजकींच घरां. म्हजो रूबाब पळोवन वाड्या वयल्या लोकांनी पाडव्याक म्हजेंच नांव दवरलें ‘वडा कडेन’.
येता वता तो वाटसूर म्हजो आवाज पळोवन अजाप जातालो. आनी म्हजे वयली नदर काडिनासलो. म्हजे सावळे पोंदा बसतालो. विसव घेतालो. भाकरी चेटणी खातालो. मातशी न्हीद काडटालो आनी परत कामाक वतालो.
वडापुनवेक बायलो म्हजी पुजा करतात. म्हजे भोंवतणीं सूत घेवन सात फावटीं भोंवताडें काडटात. देवा कडेन सात जल्मांनी होच घोव मेळूं म्हूण मागतात. दांत काडून हांसपाची गरज ना. तोच घोव मेळचो ना म्हूण हांसता न्हय तूं? फुडलो जल्म कोणें पळयला? बायलो लेगीत म्हजें म्हत्व जाणात देखून तांणी म्हाका देवाचो मान दिला.
कितल्या तरांची, कितल्या रंगांचीं सवणीं म्हज्या आंगा खांदार खेळटात जाणा? चींव चींव करून हे खांदये वयल्यान ते खांदयेर उडटात. हांवें केन्नाच आवाज काडून तांकां भिवयलें ना वा बडी मारली ना. म्हाका त्या सवण्यांची अपुरबाय दिसताली. चानयो तर म्हज्या आंगार धांवच्यांनी खेळटात. म्हज्या आंगार तांबडीं फळां जातात तेन्ना जात्रा आशिल्ले वरी हांगा सवणीं एकठाय जातात आनी फळांचेर ताव मारतात.
सांजवेळा वाड्या वयलीं सगलीं भुरगीं हांगा एकठांय जातात. म्हज्या मुळांत धरच्यांनी खेळटात. खेळून जातकच म्हज्या मुळाक धरून झोंपाळें घेतात. भुरग्यांक अपघात जावन कुलकुलाट आयकून म्हाकाय बरें दिसता.
सगल्यांत म्हत्वाची गजाल म्हणल्यार आमचे खातीर तुमकां प्राणवाय मेळटा. तोय फुकट. जितलीं आमचीं पानां चड तितलीच प्राणवाय चड. तीच वाय तुमकां जगपाक मदत करता. तुमी सोडिल्लो कार्बन डायऑक्सायड आमी घेतात आनी वातावरण नितळ करतात. तुमकां जळपाक लांकडां दितात. आमचे खातिरूच पावस पडटा. पावस नासत जाल्यार तुमची कितें दशा जातली ती जाणा मरे तूं?
आतां तरी तुज्या हातांक आवर घाल. असो तुमच्या सुखा खातीर झाडां कापपाक लागल्यार आमचें गोंय विद्रुप जातलें सैमीक सोबीतकाय नश्ट जातली.
आयकलें मरें, हांव तुमकां कसो उपेगी पडटां तो? आतां तरी दोळें उकते कर आनी उद्देगीकरणाच्या निमतान चलिल्लो विध्वंस उपकार करून थांबय. मतींत धर, उडटा तो सदांच बुडटा.