KONKANI
Goa Board Paper March 2012
1(क) सकयल दिल्या पर्यायांतल्यान फावो तो पर्याय वि़धान मुखार जोडून दिल्लीं विधानां पुराय करून बरयात :
अ) पयलींच्या काळार लोक शेतांत वावर करतालो आनी ——————–
1) जमनींतली खनिजां खणून काडटालो.
2) जमनींतली गिरेस्तकाय उत्पन्न करतालो.
3) जमनींतली मोलादीक थिकां काडटालो.
जाप : पयलींच्या काळार लोक शेतांत वावर करतालो आनी जमनींतली गिरेस्तकाय उत्पन्न करतालो.
आ) भुंयेंतल्यान उज्याच्यो किटी भायर सरून भुंयेचेर जायती हावऴ येता तेन्ना——————–
(1) ताका वादऴ म्हणटात.
(2) ताका भुंयकांप म्हणटात.
(3) ताका ज्वालामुखी म्हणटात.
जाप : भुंयेंतल्यान उज्याच्यो किटी भायर सरून भुंयेचेर जायती हावऴ येता तेन्ना ताका ज्वालामुखी म्हणटात.
इ) दो. फ्रांसिश्कू लुईश गोमिशान आफोंसेकाचे सगले मुद्दे फोडून उडयले आनी———————
(1) आपल्या गिन्यानाची संसदेंत वऴख करून दिली.
(2) आपल्या मायदेशाचें व्हडपण दाखोवन दिलें.
(3) हेर खासदारां कडल्यान शाबासकी घेतली.
जाप : दो. फ्रांसिश्कू लुईश गोमिशान आफोंसेकाचे सगले मुद्दे फोडून उडयले आनी आपल्या मायदेशाचें व्हडपण दाखोवन दिलें.
ख) सकयल दिल्लीं विधानां कंसांत दिल्या पाठांतल्या बरोवप्यांची आसात. तीं वऴखून त्या पाठांच्या बरोवप्यांचीं नांवां बरयात :
( हांसतें हाॅलंड, तूंच घरचो पूत, शिगमो, कर्तव्याचें मीस )
अ) ” कश्ट करपी वावराड्यांची घामांतल्यान लोकवेदाचो उदेव जालो.”
आ) ” कोण तरी आपलें वजें दुसय्राच्या माथ्यार दितलो आनी दुसरो त्या वज्या खाला चेपून वतलो अशें जावंक फावोना.”
जाप अ) अजीत पैगीणकार
आ) हेमा नायक
(ग) सकयल दिल्लीं खंयचीय तीन विधानां कोणें कोणाक म्हणल्यांत ते बरयात :
(अ) ” तुजी जीब धवीफूल्ल जाल्या.”
(आ) ” कार्नावालाचे सर्तीत आमी वाटो घेवपाचीं आसात.”
(इ) ” तुका अंतराऴांत वचपाचो भंय दिसना.”
(ई) ” तुज्या आंगांत जे गूण आसात ते मनीसपणाचे.”
जाप अ) दोतोरान बरोवप्याक (लक्षमणराव सरदेसायाक) म्हणलां.
आ) राजनान सत्यवतीक (आवयक) म्हणलें.
इ) भारतीय अधिकाय्रान कल्पना चावलाक म्हणलें.
ई) सायमनाच्या पायान सायमनाक म्हणलें.
(घ) सकयल दिल्या खंयच्याय चार प्रस्नांच्यो जापो दरेकीं आठ – धा उतरांनी बरयात :
अ) मनीस झाडांक मोनी कित्याक म्हणटात?
आ) सायमनाच्या पायची निमणी इत्सा कितें आसली?
इ) हाॅलंडांतल्यो ‘फिशिंग विलेजीस’ कश्यो आसात?
ई) तरणाटे रसत्यावेले बल्ब कित्याक फोडटाले?
उ) बरोवप्यान आनी इश्टान काऴंगां विकप्यांचे कितले मांड पऴयले?
जाप अ) झाडांक उलोवंक येना मनीस झाडांक मोनीं म्हणटात.
आ) सायमनान पाद्री जावन जिवीत लोकांचे सेवेक ओंपचें अशी सायमनाच्या पायची इत्सा आसली.
इ) हाॅलंडांतल्यो ‘फिशिंग विलेजीस’ निवळ आनी सोबीत आसल्यो.
ई) तरनाट्यांचें लायटी फोडपाचें कम्पिटीशन आसलें.
- सकयल दिल्ल्या खंयच्याय तीन प्रस्नांच्यो जापो दरेकी 40-45 उतरांनी बरयात :
अ) विडयेच्या व्यसनाक लागून मनशाचे भलायकेचेर कितें परिणाम जाता?
आ) प्रणितानूच आपल्या बापायचो निमाणो संस्कार करचो अशें प्रतापाक कित्याक दिसलें?
इ) तरणाट्याचें वागप पऴोवन जाणटेल्याच्या मनांत कितें विचार आयले?
जाप (अ) विडयेचे व्यसन भयांक्रत आसता. मनशाक एकदां विडी ओडपाची संवय लागली की ती सोडप कठीण जाता. विडी सोडपाचो कितलोय जरी निर्णय केलो तरी तो लांबणेर पडटा आनी हाचो वायट परिणाम भलायकेचेर जाता. ह्या व्यसनाक लागून मनशाक कॅन्सर जाता. काळजाची पिडा जाता. पिंत्त जाता. नेर्वां जातात. आंगांत उजो जाता. न्हीद पडना. भूक लागना अशे वायट वरिणाम जातात.
(आ) प्रताप हो घरचो एकलोच पूत आसलो. पूण तो घर सोडून आलमपेड्ड्यार कसो भोंवतालो. प्रणिता चली आसून लेगीत स्वता पयशे जोडटालें आनी संवसार चलयतालें. बापायचें दुयेंस काडटालें. प्रताप बापाय कडेन झगडटालो. ताचें मन दुखयतालो. बापायच्या मरणाक आपूण जापसालदार आसा अशें ताको दिसतालें. देखून बापायचे निमाणे संस्कार करपाचो अधिकार आपणाक ना. तो प्रणिताक आसा अशें प्रतापाक दिसतालें.
(इ) तरनाट्यांचे विचीत्र वागप पळोवन जाणटेल्याच्या दोळ्या मुखार वेगळेंच चित्र उबें रावलें. वेगवेगळे प्रस्न ताका सतावंक लागले. ह्या देशाचें भविश्य कितें? शिकिल्ले अशे कित्याक वागतात? भुरग्यांक पिरायेचो मान लेगीत दवरूंक कित्याक जमना? आमचें शिक्षण तांचेर संस्कार करूंक खंय उणें पडटा काय? अशे विचार जाणटेल्याच्या मनांत आयले.
3 (क) सकयल ‘ब’ गटांत कवितेचीं कडवीं दिल्यांत आनी ‘भ’ गटांत तांचो अर्थ दाखोवपी वाक्यां दिल्यांत. त्या त्या कडव्या मुखार अर्थ बरोवन वाक्यां जुऴयात :
| (ब) (भ) |
अ) हे फुला तुजो मोग आनी तुजो परमळ म्हज्या 1) आपूण फुलांतलो परमळ काडून दुसय्राक दितलो.
समेस्त पेल्यांक शिकप
आ) तूं चल रे फुडें मोड रे कडें नस्त्या भयाचें 2) मनशान जगाचें आनी भंयाचें कडें मोडून दुसय्रामुखार उबे करप.
3) दुसय्रांक बरे विचार वागणूक आनी मोग दिवपाक सगळ्यांक फुलान शिकोवचे.
4) तूं भियेवं नाका फुडें फुडें वचत राव
| अ ब |
जाप (क)
(अ) हे फुला, तुजो मोग आनी तुजो परमळ (3) दुसऱ्यांक बरे विचार आनी मोग
म्हज्या समेस्त पेल्यांक शिकय. दिवपाक सगळ्यांक फुलान शिकोवचें.
(आ) तूं चल रे फुडें मोड रे कडें नस्त्या भंयाचें (4) तूं भियेवं नाका फुडें फुडें वचत
राव
ख) सकयल दिल्ल्या कवितेच्या वळींतल्यो रित्यो सुवातो कंसांत दिल्ल्या फावो त्या उतरांनी भरून वळी परत बरयात :
अ) पिकेवेल्या खर वतांत ———- पिकीं शेतां.
( लवंडटात, पडटात, बागवतात )
आ) तुजी शितळ सावळी दिवन खाला ———- दितलो.
( आदार, आलाशिरो, पालव )
जाप (अ) पिकेवेल्या खर वतांत बागवतात पिकीं शेतां.
( आ) तुजी शितळ सावळी दिवन खाला आलाशिरो दितलो.
ग) सकयल दिल्ल्या खंयच्याय दोन प्रस्नांच्यो जापो दरेकीं आठ – धा उतरांनी बरयात :
अ) जिणेंत भरती सुकती येवप म्हणल्यार कितें?
आ) मांयचो शिराप कित्याक घेवंक जायना?
[ इ) काळखा वणत कोणें मोडली? ]
जाप (ग) (अ) जिणेंत भरती म्हणल्यार सूख येवप आनी सुकती म्हणल्यार दुख्ख येवप
(आ) मांयेचो शिराप घेतल्यार जिवीत कोडू जावन पिसो जावं येता.
(इ) स्फूर्त दिवपी महाभारतान काळखा वणत मोडली.
(घ) सकयल दिल्ल्या खंयच्याय तीन प्रस्नाच्यो जापो दरेकीं वीस – पंचवीस उतरांनी बरयात :
अ) “चान्याचे राती” हे कवितेंत कवि केन्ना आनी कशे तरेन नाचुया गावया म्हणटा?
आ) ” काणी विज्मितांची” हे कवितेंत कवी कितें सांगूंक सोदता?
इ) मांयन केल्लो उपकार आमच्यांनी कित्याक फारीक करूंक जायना?
ई) कवी प्रकाश पाडगांवकार वडा कडेन कितें मागता?
जाप (घ) (अ) सारयिल्ल्या मांडार चान्नें पडटा तेन्ना माडाचे सावळेंत, घुमटां वाजयत, हातांत हात घालून घालून घुमटाच्या तालार नाचुया आनी गावया अशें ‘चान्न्याचे राती’ हे कवितेंत कविन सांगलां.
(आ) “काणी विज्मितांची” हे कवितेंत कवी सांगता सैमांत पळयत थंय अजापांच दिसतात. सैम
खिणाखिणांत आपलें रूप बदलता ही विज्मितांची काणी सोंपना अशे तरेन सैम मनशाक हुमाणीं घालीत रावता.
(इ) भुरगो ल्हान आसतना मांयन भुरग्या खातीर त्रास सोंसल्यात. रातदीस जागी रावन ताचीं
दुयेंसां काडल्यांत. दूद दिवन भुरग्याच्या आंगांत रगत भरलां. हे उपकार भुरग्याच्यान सात
जल्मांनी लेगीत फारीक करूंक जावचेनात.
(ई) कवी प्रकाश पाडगांवकार फुडले पिळगे खातीर, वडाच्या पानाचार एक गीत बरोवन दवरपाक
सोदता. वड पिळग्यो पिळग्यो जियेता देखून तें गीत वडान तांचे मेरेन पावोवचें आनी फुडलें
पिळगेक ते आयकोवचें अशें कवी वडा कडेन मागता.
4 (क) सकयल वाक्यांनी आडी मारिल्ल्या उतरांच्या जाग्यार कंसांत दिल्लो फावो तो वाक्प्रचार घालून वाक्यां परत बरयात :
( जीव पावणेर काडप, शिंगां लावप, गांठीक मारप, कानार पडप )
अ) आवय बापायन साबाळून दवरिल्लीं सपनां पुराय करप भुरग्याच्या हातांत आसता.
आ) हालींसराक वचत थंय अपघाताच्यो बातम्यो आयकूंक येतात.
जाप 4 (क) (अ) आवयबापायन गांठीक मारिल्लीं सपनां पुराय करप भुरग्याच्या हातांत आसता.
(आ) हालींसराक वचत थंय अपघाताच्यो बातम्यो कानार पडटात.
(ख) सकयल दिल्ल्या खंयच्याय दोन उतरांचीं उरफाट्या अर्थाचीं उतरां बरयात :
अ) उगडास आ) हिंसा इ) शिस्त ई) दीस
जाप (ख) उगडास x विसर हिंसा x अहिंसा
शिस्त x बेशिस्त दीस x रात
(ग) सकयल दिल्ल्या खंयच्याय दोन उतरांची विशेशणां करून बरयात :
अ) बेकारी आ) तवनासपण इ) मस्तेपण ई) वखद
(ग) बेकारी – बेकार तवनासपण – तवनास
मस्तेपण – मस्त वखद – वखदी
(घ) सकयल दिल्ल्या खंयच्याय दोन उतरांचीं भावनामां बरयात :
अ) बारीक आ) भव्य इ) पिरंगणें ई) मोव
(घ) बारीक – बारीकसाण भव्य – भव्यताय
पिरंगणें – पिरंगण मोव – मोवपण
5 (क) सकयल दिल्ल्या खंयच्याय स वाक्यांनी कंसांत दिल्ले सुचोवणे प्रमाणें बदल करून बरयात :
अ) हाॅलंड हो! हांसतो देश. ( अर्थ बदलिनासतना वाक्य न्हयकारी करून बरयात )
आ) जाणटेलो शिळोण्यां वतालो. ( लिंग बदलून वाक्य परत बरयात )
इ) कपलाची शीर ताणटा कित्याक? ( वचन बदलून बरयात )
ई) आयलो एक मजेदार अमस्टरडॅमांत अणभव. ( उतरांची फावो तशी मांडणी करून वाक्य परत बरयात )
उ) आमी काळंगां विकय्रांचे बत्तीस मांड मेजताले. ( काळ वऴखून बरयात )
ऊ) वैज्ञानीक चंद्रार वचून थंयची माती घेवन आयले. ( अव्यय वापरून दोन विधानां बरयात )
ए) नेमलो वैज लस्करी सरकारान ताका सुरवातीक. ( उतरांची फावो तशी मांडणी करून वाक्य परत बरयात.)
जाप 5 (क) (अ) हाॅलंड हो रडकूरो देश न्हय.
(आ) जाणटेली शिळोण्यां वताली.
(इ) कपलाच्यो शिरो ताणटा कित्याक?
(ई) अमस्टरडॅमांत एक मजेदार अणभव आयलो.
(उ) वैज्ञानीक चंद्रार गेले आनी थंयची माती घेवन आयले.
(ऊ) ताको सरकारान सुरवातीक लस्करी वैज नेमलो.
(ख) सकयल दिल्लीं खंयचींय तीन अव्ययां वापरून प्रत्येकीं एक-एक वाक्य बरयात :
अ) सामकार आ) खातीर इ) आवयस!
जाप (ख) (अ) हरी सामकार आंबो पडलो
(आ) रामा खातीर राजनाक मार पडलो.
(इ) आवयस! केदो व्हडलो सोरोप.
6 (क) सकयल दिल्लो संवाद राखणो आनी जाणटेलो हांचे मदीं आसा. तो पुर्ण करून बरयात :
जाणटेलो : शिळोणें कितलेंशें पयस उरलां?
राखणो : ———————–
जाणटेलो : हय, म्हाका शिळोण्यां वचपाचें आसा.
राखणो : “सायबा म्हज्या! वाट चुकलो तूं!”
जाणटेलो : ———————————
राखणो : हय, तीन रस्त्यांचे दावे वटेन गेला त्या रस्त्यान वचपाचो तूं.
जाणटेलो : ————————————————–
जाप 6 (क) जाणटेलो : शिळोणें कितलेंशें पयस उरलां?
राखणो : शिळोणें, तूं शिळोण्या वयता?
जाणटेलो : हय, म्हाका शिळोण्यां वचपाचें आसा.
राखणो : “सायबा म्हज्या! वाट चुकलो तूं!”
जाणटेलो : वाट चुकलो? तीन रस्त्या कडेन खंयच्या रस्त्यान वचपाचें?
राखणो : हय, तीन रस्त्यांचे दावे वटेन गेला त्या रस्त्यान वचपाचो तूं.
जाणटेलो : हाय सायबा! तीन रस्त्यां कडेन परत चलून वचपाक म्हजे कडेन शक्ती ना रे बाबा.
( थंयच बसकण मारता ) वयाचो मान दवरीनासतना तवनासांनी फटयलो म्हाका.
(ख) विद्द्यार्थ्या मदीं शिक्षणा वांगडाच खेळाकूय म्हत्व आसचें ह्या विशयाचेर दोन इश्टा मदी जाल्लो संवाद तुमच्या उतरांनी बरयात.
जाप (ख) राजन : खंय गेल्लो रे? आनी ह्या दिसांनी भोंवता?
शिवा : खेळपाक. अभ्यास करून मन थकता. खेळटकच मन ताजें जाता.
राजन : म्हजी आवय तर परिक्षेच्या दिसांनी खेळपाकूच दिना.
शिवा : खेळिल्ल्यान कुडीक व्यायाम मेळटा आनी परत अभ्यास करपाक उमेद येता.
राजन : आई म्हणटा, पडल्यार दुखापत जाता.
शिवा : खेळ म्हणटकच पडप, घाय आयलेच. खेळांत आडमेळ्यां कडेन झगडपाची शक्त मेळटा.
राजन : खेळ म्हणल्यार वेळ वगडावप न्हय तर!
शिवा : खेळान अभ्यासाचो ताण उणो जाता जाताच तेच बरोबर मनशाक शिस्त लागता. निर्णय
घेवपाक एकोमेकाक मान दिवन समजून घेवपाक एकामेकाक मान दिवन समजून घेवपाक
खेळ शिकयता.
राजन : तेच खातीर दिसता. सरकारान खेळा खातीर खेरीत गूण दिवपाची तजवीज केल्या.
शिवा : शिक्षणा बरोबर खेळूय म्हत्वाचो आसा.
राजन : आतां ही खबर घरा वचून मम्मीक सांगतां.
7 (क) सकयल दिल्लो उतारो वाचून दिल्ल्या प्रस्नांची जापो बरयात :
पुर्विल्ले मुस्तींत, घडयाळी नाशिल्ल्यो तेन्ना तारवटी मळबांतल्या ताय्रांक पळोवनूच वरांचो आनी दिकांचो अदमास लायताले. दुसय्रा देशाचेर घुरया घालप वेळार सैनिकूय तारे पळोवन वाटो थारायताले. इजिप्त, आबिसिनिया, खालिडिया, ग्रीस, चीन सगल्याच देशांतले लोक ताय्रांक वळखताले. तांकां तांची वळखूच न्हय, संवकळूय आशिल्ली. तांकां थंय तरातरांच्यो आक्रुतायो दिश्टी पडटाल्यो.
प्रस्न
अ) आदल्या काळार लोक ताऱ्यांच्या आदारान कसलो अदमास लायताले?
आ) संवसारांतल्या खंयच्या देशांतल्या लोकांक ताऱ्यां विशीं माहिती आशिल्ली?
इ) नकेत्रां ह्या उतराक उताऱ्यांत खंयचें उतर वापरलां.
ई) आक्रमण ह्या उतराक उताऱ्यांत खंयचें उतर वापरलां.
उ) ह्या उताऱ्याक फावोशें नांव दियात?
जाप 7 (क) (अ) आदल्या काळार घडयाळी नाशिल्ल्यान तारवटी मळबांतल्या ताऱ्यांक पळोवन वरांचो
आनी दिकांचो अदमास लायताले. तर सैनीक वाटो थारायताले.
(आ) संवसारांतल्या इजिप्त, आबिसिनिया, खालिडिया, ट्युनिशिया, ग्रीस आनी चीन ह्या
देशांतल्या लोकांक ताऱ्यां विशीं म्हायती आशिल्ली.
(इ) नकेत्रां ह्या उतराक उताऱ्यांत ताऱ्यांक हें उतर वापरलां.
(ई) आक्रमण ह्या उतराक उताऱ्यांत घुरयो हें उतर वापरलां.
(उ) ‘ताऱ्यांचें कार्य’ वा ‘तारे मनशाचे वाटेली.’
(ख) सकयल दिल्लो उतारो वाचून कोंकणींत अणकार करून बरयात :
An ideal student is a modest person. He is never proud of his achievements. He is confident and brave.
जाप (ख) आदर्श विद्दार्थी शालीन व्यक्ती आसता तो केन्नाच ताच्या विक्रमाचो अभिमान करना तो
आत्मविश्वासी आनी पराक्रमी.
(ग) सकयल दिल्ल्या मुद्द्यांच्या आधारान योग्य माथाळो दिवन सुमार 100 उतरांनी काणी बरयात :
एक भुसारी म्हालाचो पसरो —— अशिक्षित लोकांक पसरकारान फटोवप —— धान्यांत फातर घालून धान्य विकप–
लोक तिडकप पूण कांयच करपाक जमप ना —– एक दीस शारांतल्यान शिकून एक तरणाटो गांवांत येवप ——– ताणें दुकानदाराची खबर आयकप ———- लोकांक अन्याया विरोधांत झगडपाक तयार करप ———- शारांतले पुलिसेंत कागाळ करप —– गांवांत पुलीस येवप —— दुकानदार भियेवप ——- आयच्यान केन्नाच फटोवचो ना अशें उतर दुकानदारान गांवच्या लोकांक दिवप ——- शिक्षणाचें म्हत्व गांवच्या लोकांक कळप ——- गांवांत नव्यो शाळा सुरू करप —— देख.
(ग) शिक्षणाचें म्हत्व
आसगांव नांवाचो एक गांव आशिल्लो. सामको फाटसार शाळा गांवा पसून खूब पयस. ते खातीर गांवांत अशिक्षितांचो आंकडो चड. गांवांत एकूच भुसारी म्हालाचो पसरो आशिल्लो. लोक अशिक्षित आशिल्ल्यान तो पसरकार लोकांक शेंडी लायतालो. केन्ना धान्यांत फातर घाली तर केन्ना उणें जोखी. लोक तिडकताले. वाद घालताले पूण तो सदांच कानार केस काडटालो. लोकूय बावडे मूग गिळून ओग्गी रावताले.
त्याच गांवांतलो अजय नांवाचो तरनाटो शारांत शिकून सवरून आपल्या गांवघरा आयलो. लोकांनी ताचे कडेन त्या दुकानदाराची कागाळ काली. ताणें सांगलें,”आमी ताचीं फटींगपणां सोंसून घेवचीं न्हय. ह्या अन्याया आड आमकां आवाज काडपाक जाय. चलात, आमी ताची पुलिसेंत कागाळ करूया. सगल्या लोकानी मान हालयली. आज तुका फाल्यां म्हाका. कितलो तेंप नागयतलो? पुलीस आयले आनी ताका बरोच धमकायलो. आपूण लोकांक फटोवचों ना अशें ताणें पुलिसांक उतर दिलें.
अजयान सगल्या गांवकारांक एकठांय केले आनी सांगले”म्हज्य भावांनो, तुमी शिकूंक नात म्हुण तुमकां हे फटयतात.अशिक्षित लोकांचेर सदांच शिक्षित लोक शेक गाजयतात. अन्यायाचो विरोध करपाक तुमकां कायदे समजून घेवचे पडटले. ते खातीर तुमकां शिकचेंच पडटलें. “पूण गांवांत शाळा खंय आसा? आसा ती पयस” हांव ताची जबाबदारी घेतां. जाणट्यां खातीर रातशाळा सुरू करूया दिसांचें काम, रातचें शिकप. सगलो गांव साक्षर करूया”. अजयान म्हणलें आनी लोकांनी ताळयो मारून ताका येवकार दिलो.
देख : शिक्षणान मनीस सज्ञान जाता.
8 (क) तूं सिध्दान्त/ सिध्देश कामत, रावता ‘संगम’ घर क्र. 56, रातवाडो – नावेली, साश्ट गोंय ह्या नाम्यार. हांगा सावन तुज्या इश्टाक/इश्टिणीक टिवी वयल्यो शिक्षणीक कार्यावळी पळोवच्यो अशें सांगपी चीट बरय.
वा
तूं मनिषा/ मोनाली नाडकर्णी, रावता घर क्र. 26, खांडेपार, फोंडें – गोंय. तुमच्या वाठारांत चोरयांचें प्रमाण वाडलां. ताचेर उपाय घेवपाक पुलीस अधिक्षकाक चीट बरय.
8 (क)
सिध्दान्त कामत
‘संगम’ घर नं 56
रातवाडो, नावेली
साश्ट
15 मार्च 2015
मोगाळ समीर
कालूच तुजी चीट मेळ्ळी. तुवें ह्या वर्सा खेळ आनी टिवी परस अभ्यासाचेर चड भर दिला हें आयकून खूब बरें दिसलें. तुजी आवय तर फोनाचेर तुजी तुस्त गायताली. समीर तूं अभ्यास करूच पूण अभ्यासाचो ताण उणो करपा खातीर थोडो वेळे टिवी पळय. टिवी पळयल्यार तूं वेळ वगडायता हो तुजो चुकीचो समज.
टिवी वयल्यो खूबश्यो कार्यावळी आमकां खबर नाशिल्ल्या गजालींची म्हायती दितात. भुगोल, विज्ञान, गणीत, प्रस्नमाची इतिहास ह्या विशयां वयल्यो कार्यावळी आमचें ज्ञान वाडयतात. सचित्र म्हायती मेळिल्ल्यान तांचो उगडास उरता. तांचो उपेग आमका अभ्यासांत करपाक मेळटा. पर्यावरण, खेळ, बातम्यो, संस्कृती हांचो उपेग आमका निबंदांत करपाक मेळटा. भुरग्यां खातीर आशिल्ल्यो कार्यावळी आमचें मनोबळ वाडयतात. तेखातीर आमच्या आंगांत आशिल्ल्या कलगुणांक वाव मेऴटा. टाटा स्कायच्या चॅनलाचेर तर इंग्रजी कशी उलोवप हाची उच्चारां सयत म्हायती दितात. आयच्या अभ्यासक्रमांत हें टिवी वयलें ज्ञान खूब गरजेचें. ते खातीर तुवें थोडो वेळ तरी टिवी पळोवची अशें म्हाका दिसता.
मनरिजवण तशेंच गिन्यान मेळोवपा खातीर हांव तुका ही सुचोवणी करतां. आई-बाबाक म्हजो नमस्कार सांग. रानीक म्हजो आशिर्वाद दी. तुजे जापेची दोळ्यांत तेल घालून वाट पळयतां.
तुजोच इश्ट
सिध्दान्त
वा
मनिष नाडकर्णा
घर नं 26 खांडेपार
फोंडें
15 मार्च 2015
भोवमानेस्त
पुलीस अधिक्षक
फोंडें
विषय : वाडट्यो चोरयो आळाबंदा हाडपा खातीर
भोवमानेस्त
नमस्कार
हांव खांडेपार गांवांत रावपी नागरीक. आमच्या गांवांत हालींसराक चोरयांचे प्रमाण खूब वाडलां. ह्यो चोरयो आळाबंदा हाडपा खातीर गांवच्या लोकांचे वतीन तुमका विनंती करपाखातीर ही चीट बरयतां.
आमच्या खांडेपार गांवांत खूब चोरयो जाल्यात. गांवांत घरां परस पयस आशिल्ल्यान चोरांचें आयतेंच फावलां. आवयबापूय कामाक आनी भुरगीं शाळेंत गेल्ल्यान चोर दिसा उजवाडे चोरयो करतात. रातचें तर आमकां जीव मुठींत घेवन न्हिदचें पडटा. वारांव बागोवन केन्ना चोर भितर सरत, खबर नासता. उलो मारतलो म्हणल्यार शेजारी पाजारी पयस आसात. हे चोर भांगर, पयशे व्हरतातूच ते भायर जीव घेवपाकूय फाटींफुडें पळयनात. हुसक्यान आमकां न्हीद पडना आनी हाचो परिणाम आमचे भलायकेचेर जाता.
आमचे गांवचे तरनाटे पाळयेन गस्त घालतात. तुमचें पुलीस खातेंय आमची अडचण लक्षांत घेवन दिसाची तशेंच रातची गस्त वाडयतले आनी आमकां ह्या त्रासा पसून वांचयतले अशी आस्त बाऴगितां.
बरें मागून
तुमची विस्वासू
निशाणी
( मनिष नाडकर्णी )
(ख) सकयल दिल्ल्या खंयच्याय एका विशयाचेर निबंद बरयात :
अ) पर्यावरण आनी प्रदुशण
आ) आयच्या युगांतलो टिवीचो प्रभाव आनी परिणाम
इ) रस्त्याची आपजीण
ई) हांव शिक्षक जालों जाल्यार….
(ख) (अ)
पर्यावरण आनी प्रदुशण
पर्यावरण आनी प्रदुशण ह्यो दोनूय गजाली एकामेका कडेन निगडीत अश्यो आसात. पर्यावरण बरें आसत जाल्यार प्रदुशण जावचें ना आनी मनीस भंया विरयत जीण जगपाक शकतलो. मागून आयला तितली तरी तो जीण जगपाक शकतलो. जर पर्यावरण नितळ दवरलें ना जाल्यार प्रदुशण वाडटलें आनी हाचो परिणाम धरतरे वयल्या दर एका जिवाक भोगचो पडटलो.
झाडां पर्यावरण नितळ दवरपाक खूब आदार करतात. ती आमकां प्राणवाय दिवन कार्बन डायाक्सायड ही वाय आपूण घेतात आनी हवा नितळ दवरतात. लोक वस्ती वाडिल्ल्यान प्राणवाय उणी जावन कार्बन डायाक्सायड वाडटा आनी तेच बरोबर हवेंतलें प्रदुशणूय वाडटा. लोकवस्ती वाडिल्ल्यान कोयराचें प्रमाण वाडलां. कोयर घराच्या भायर उडोवपाक जागो नाशिल्ल्यान मनीस तो रस्त्याचेर, दोंगरार मेळत थंय वोलो तसोच सुको कोयर उडयतात. हो कोयर वाऱ्यान उबता तशेंच जनावरां सगल्याक पातळायतात. पोलिथिनाचोय हालींसराक लोक खूब वापर करतात. ह्यो पोतयो वाऱ्यान हांगाथंय हुबतात. ताचेर उदक पडल्यार उदक कुसून किडे जातात. हीं जळारां फायलेरियेची धाम पातळायतात. हवा दुशीत जाता. दुशीत हवा कुडीत गेल्ल्यान वेगवेगळे रोग जातात. अशे तरेन पर्यावरण दुशीत जाल्ल्यान प्रदुशण वाडटा.
लोकवस्ती वाडिल्ल्यान घरांतल्या सांडपाणयाची वेवस्था बरे तरेन करपाक मेळना. हें घाणयारें उदक रस्त्याचेर सोडटात. तातूंत पानां, रस्त्या वयल्यो नाका आशिल्ल्यो वस्तू पडटात. ह्यो वस्तू थंयच कुसतात आनी हवेंतलें प्रदुशण वाडयतात.
पर्यावरण बरें दवरपाक आमकां प्रदुशण थांबोवचें पडटलें. हें प्रदुशण मनीसजातीचो घात करता. देखून दर एकल्याक वावुरचें पडटलें. जाता तितलीं झाडां लावन ताचें संगोपन करून प्राणवायेचें प्रमाण वाडोवचें पडटलें. घरांतलो कोयर हांगाथंय उडयनासतना ताचो विलो आमकांच लावचो पडटलो. घरा कुशीक आशिल्ल्या इल्ल्याशा जाग्याचेर फोंड खणून तातूंत वलो कोयर घालून थोडी माती उडोवन सारें तयार करपाक जाता. सुको कोयर एकठांय करून जंय पुनर्चक्रीत करतात अशे सुवातेर व्हरून दिवचो पडटलो. ते खातीर आमकां त्रास काडचेच पडटले. व्यक्तीगत तशेच भौशीक निलळसाण राखप हें आपलें कर्तव्य हो विचार रूजोवचो पडटलो. दर एका मनशान पर्यावरण कशें निवळ उरतलें आनी प्रदुशण उणें कशें जातलें हाचे पासत वावुरचे पडटलें.
ही धरतरी आमची, आमचे खातीर आसा. आमकां जर प्रदुशणा विरयत जीण जगपाक जाय जाल्यार आमकां तिची राखण करचीच पडटली. नाजाल्यार आमीच आमच्या पांयांचेर कुदळ मारून घेतले.
इ) रस्त्याची आपजीण
आरे, आरे पोरा! कशी चलयता रे मोटारसायकल? सांबाळून बाबा, सकयल पडशी. असो म्हजेर कित्याक बेजार जाता? पळयलें? पडलो मरे! हांव सांगीत आसां, सवकास वच म्हणू कितें? म्हजेखातीर पडलो. हें पळय, तूं म्हाका जबाबदार धरू नाका तुमचेच खातीर म्हजी गत अशी जाल्या. सगल्याक फोंड पडल्यात. जेन्ना पयलेच फावटीं म्हजें उकतावण जालें. तुज्या बापायन हड्डें मुखार काडून ताळयो मारून म्हाका येवकार दिलो. त्या दिसा म्हाका सर्ग दोन बोटां लागी दिसलो. आयकतलो म्हजी काणी? आयक
तसो ह्या गांवांत रस्तो खंय आशिल्लो? आशिल्ली ती वाट गांवांत हळू हळू सुदारणा जाली. पयसो आयलो. गाडयो मोटारसायकली आयल्यो आनी गांवांत रस्तो जावचो अशें लोकांक दिसपाक लागले. गांवच्या सरपंच्याच्या दुरदर्शीपणा खातीर म्हजो जल्म जालो. रस्तो जाता म्हूण गांवकाराचेर खोशयेचो हुंवार आयलो.
म्हाका हें रूप मेळटा म्हणसर खूब त्रास सोंसचे पडले. जमीन खणली. ताचेर फातर मांडले खडी घाली. म्हाका धाडावन धाडावन एके पातळीचेर हाडलें. आंग दुखतालें. पूण ओग्गी रावलों. सळसळटें डांबर म्हजेर रकयलें. खूब वळवळ्ळें. आंगाचो हुलप जालो. तोंडांतल्यान ब्र काडलें ना. म्हाका सुळसुळीत करपा खातीर म्हजे वयल्यान रोलर चलोवपाक लागले. कितल्यो म्हुण यातना? ‘सोंसता तो भाग्यवंत’ म्हूण ओग्गी रावलों. इतल्यो मरणयातना सोंसून निमाणें म्हाका सोबीत रूप मेऴ्ऴें. आसूं. हांव कृष्णा भशेन काळो कुऴकुऴीत पूण म्हज्या आंगांत तेज आसलें. सगले लोक म्हाका तुकूतुकू करून पळयताले.
म्हजें हें नवें रूप पळोवन आख्खो गांव खोशी जालो. म्हाकाय बी म्हजें सोबीत रूप पळोवन भितरले भितर खातकुतल्यो जावपाक लागल्यो. सरपंचान नाल्ल फोडलो. फीत कापलें आनी म्हजें उकतावण केलें. तुजो बापूय तेन्ना थंय आशिल्लो. म्हाका हें रूप दिवपाक दीसरात वावूरपी कामगार दोळ्यांत खोशी हाडून म्हाका पळयताले. ताळ्यांच्या गडगडाटान म्हाका सगल्यांनी येवकार दिलो.
म्हजे वयल्यान वेगळ्यावेगळ्या आकारांच्यो, रंगांच्यो गाडयो मोटारसायकली, सायकली धांवपाक लागल्यो. तांकां पळयत पळयत म्हजो वेळूय बरो पासार जातालो. दिसाचो म्हाका मात लेगीत दोळो लावपाक माळनासलो. रातचो हांव मातसो सुशेग घेतालें.
हळू हळू गाड्यांचे प्रमाण वाडपाक लागलें. सगलेच दीस सारके नासतात. वर्सां वतात तशी म्हजी वजन घेवपाची तांक उणी जायत गेली. म्हज्या आंगाक घाय जावपाक लागले. तुमकां ताचें कांयच पडूंक ना. ‘काम जालें वैज मेलो’ म्हणटात तेंच खरें. म्हज्यो काती वचपाक लागल्यो व्हडले व्हडले घाय जावन म्हजें मास दिसपाक लागलें. तुमकां मातशें कितेंय जाल्यार तुमी दोतोरागेर वतात. वखदां हाडटात, मलम लायतात आनी घाय सारको करतात. म्हजे खातीर तुमी कितें केलां? हांव दुखीन वळवळटां. ताचें तुमकां कांयच ना. वयल्यान म्हाकाच दोश? इतलो तेंप तुमची रातदीस सेवा केली ताचें हेंच फळ? सामके पडमूर मरे तुमी?
जर तुमकां घाय जावपाक जायना. हाडां मोडपाक जायनात जाल्यार म्हाका दोतोराक हाडून सारको करचोच पडटलो. आयकलां, गोंयचे मुख्यमंत्री सामके बरे मनीस. सगल्या गांवांत ते सुधारणा करतात. म्हजी खबर तांकां सांगीत जाल्यार ते जरूर म्हाका म्हजें रूप परतें दितले हाची म्हाका खात्री आसा. हांव ह्या भांगरा दीसाची वाट पळयतां. चल, ऊठ आतां, दोतोरागेर वच आनी मलमपट्टी कर.